Εναλλακτικές μορφές τουρισμού ως αντίδοτο στην κλιματική κρίση

Η δυναμική του αθλητικού τουρισμού

Ο αθλητικός τουρισμός αναφέρεται σε ταξιδιωτικές δραστηριότητες που συνδέονται με τον αθλητισμό, είτε μέσω της ενεργούς συμμετοχής σε αθλητικά γεγονότα είτε μέσω της παρακολούθησής τους ως θεατές. Πρόκειται για έναν ταχέως αναπτυσσόμενο κλάδο του τουρισμού, με εκτιμώμενη αύξηση της παγκόσμιας αγοράς κατά 17,5% την περίοδο 2023-2027. Η δυναμική αυτή σχετίζεται με την αυξανόμενη ζήτηση για θεματικές εμπειρίες, την ενίσχυση του υγιεινού τρόπου ζωής και τη διεθνή προβολή σημαντικών αθλητικών διοργανώσεων.

Ο αθλητικός τουρισμός, σε αντίθεση με τον πολιτιστικό τουρισμό και τον οικοτουρισμό, είναι γενικά πιο ευαίσθητος στις μεταβολές κλιματικών συνθηκών, ιδίως σε αθλήματα που εξαρτώνται από συγκεκριμένες καιρικές συνθήκες (π.χ. σκι, θαλάσσια σπορ). Αντιθέτως, ορισμένα αθλήματα –όπως το τρέξιμο, οι ορεινές δραστηριότητες και το γκολφ– δύνανται να ευνοηθούν από ηπιότερες καιρικές συνθήκες. Το γεγονός αυτό αποκτά ιδιαίτερη σημασία για την Ελλάδα, δεδομένου ότι, αναμένονται ευνοϊκότερες κλιματικές συνθήκες κατά το φθινόπωρο, τον χειμώνα και την άνοιξη. Υπό αυτό το πρίσμα, η ανάπτυξη του αθλητικού τουρισμού σε συγκεκριμένες περιόδους του έτους συνιστά ουσιαστική ευκαιρία για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της χρονικής διαφοροποίησης του ελληνικού τουριστικού προϊόντος. Ενδιαφέρον ωστόσο παρουσιάζει και ο πιθανός συνδυασμός του αθλητικού τουρισμού με άλλες μορφές (π.χ. οικοτουρισμός, γαστρονομικός και πολιτιστικός τουρισμός κλπ.), δεδομένης της μικρής σχετικά χρονικής διάρκειας των αθλητικών δραστηριοτήτων.

Μία αξιοσημείωτη περίπτωση είναι αυτή του γκολφ. Πρόκειται για ένα άθλημα μέτριας έντασης, για το οποίο αποτελούν ιδανικές εποχές η άνοιξη και το φθινόπωρο. Αφενός, προσελκύει τουρίστες υψηλότερου εισοδήματος και αυξημένης δαπάνης και αφετέρου, συμβάλλει στην προστασία του περιβάλλοντος, καθώς προάγει την προστασία της βιοποικιλότητας, την προστασία του εδάφους από διάβρωση και την ορθή διαχείριση των υδάτινων πόρων.

Σύμφωνα με μελέτη του ΙΟΒΕ, στην Ελλάδα ασχολούνται 3,5 χιλ. άτομα με το γκολφ, σε 8 γήπεδα διεθνών προδιαγραφών, ενώ το άθλημα συμβάλλει δημιουργώντας 111,4 εκατ. ευρώ στο ελληνικό ΑΕΠ, εκ των οποίων τα 22 εκατ. ευρώ αντιπροσωπεύουν την ετήσια επίδραση από τη λειτουργία και την ετήσια επενδυτική δαπάνη των γηπέδων γκολφ. Λαμβάνοντας υπόψη τις πολλαπλασιαστικές επιδράσεις, συντηρεί περίπου 4,3 χιλ. θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης. Ενδεικτικό της δυναμικής του γκολφ ως μορφή θεματικού τουρισμού είναι το γεγονός ότι η συνολική του συμβολή στο ΑΕΠ της ΕΕ εκτιμάται άνω των 4,5 δισ. ευρώ, υποστηρίζοντας περίπου 115 χιλιάδες θέσεις εργασίας. Επιπλέον, η συγκεκριμένη δραστηριότητα προσελκύει σημαντικές επενδύσεις σε τουριστικά και παρακείμενα ακίνητα.

Στην ΕΕ27, οι επενδύσεις σε ακίνητα γκολφ υπερβαίνουν τα 4,2 δισ. ευρώ, εκ των οποίων το μεγαλύτερο μέρος καταγράφεται στην Ισπανία. Μαζί με τουριστικές δραστηριότητες όπως ο ναυταθλητικός, ο ορεινός και ο δρομικός τουρισμός, το γκολφ αποτελεί ένα από τα παραδείγματα επενδύσεων σε εξειδικευμένες τουριστικές δραστηριότητες που αποφέρουν οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη, παράλληλα με την επέκταση της τουριστικής περιόδου.